Πύρινοι ανεμοστρόβιλοι: Τα παράξενα παραπροϊόντα των δασικών πυρκαγιών
Μία μεγάλη, ταχέως εξαπλούμενη δασική πυρκαγιά είναι εξαιρετικά επικίνδυνη από μόνη της. Ωστόσο γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνη λόγω των στροβιλιζόμενων ανέμων που δημιουργούνται στην περιφέρειά της, οι οποίοι μπορούν επίσης να προκαλέσουν καταστροφές.
Ένα από τα πλέον κοινά φαινόμενα είναι οι πύρινοι ανεμοστρόβιλοι (fire whirls). Πρόκειται για επιφανειακές ροές κυκλοφορίας που σχηματίζονται από το θερμικό ανοδικό ρεύμα της φωτιάς και της θερμοκρασιακής αντίθεσής του με τον περιβάλλοντα αέρα. Συνήθως, ένας πύρινος ανεμοστρόβιλος έχει πλάτος μικρότερο από 15m και το ύψος του κυμαίνεται από 9 έως 45m πάνω από την επιφάνεια.
Σε περιπτώσεις όπου μία πυρκαγιά αποκτά μεγάλη έκταση και ένταση, τα ανοδικά ρεύματα που παράγονται από τη θερμότητα της φωτιάς μπορεί να είναι τόσο ισχυρά, ώστε να οδηγήσουν σε σχηματισμό πύρινων σωρειτόμορφων νεφών (πυροσωρείτες). Σε ακραίες περιπτώσεις, ένας πυροσωρείτης μπορεί να μετατραπεί σε πυροσωρειτομελανία (pyrocumulonimbus) – πρακτικά, μία καταιγίδα που προκαλείται από την πυρκαγιά. Ένα νέφος πυροσωρειτομελανίας έχει συνήθως τη χαρακτηριστική μορφή άκμονα και περιέχει παγοκρυστάλλους. Κατά κανόνα, παράγει ελάχιστη αν όχι καθόλου βροχόπτωση, αλλά μπορεί να παράγει κεραυνούς και ισχυρούς ανέμους στην επιφάνεια. Μάλιστα, έχει διαπιστωθεί ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες οι πυροσωρειτομελανίες μπορούν να παράγουν «πύρινους σίφωνες».
Η καταστροφική πυρκαγιά Carr, κοντά στο Redding της Καλιφόρνια, κατά την προέλασή της το βράδυ της 26ης Ιουλίου του 2018 δημιούργησε έναν ασυνήθιστα ισχυρό στρόβιλο που έμοιαζε με σίφωνα, πλάτους 305m. Ο στρόβιλος φαινόταν καθαρά σε βίντεο από ελικόπτερο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της Καλιφόρνια. Σύμφωνα με ανάλυση που πραγματοποίησε η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ μαζί με την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Καλιφόρνια, ο στρόβιλος δημιούργησε επιφανειακούς ανέμους ταχύτητας τουλάχιστον 225 km/hr, με αποτέλεσμα η έντασή του να αντιστοιχεί σε σίφωνα κατηγορίας EF3 στη Βελτιωμένη Κλίμακα Fujita. Στο πέρασμά του κατέστρεψε πυλώνες και γραμμές ρεύματος υψηλής τάσης, σήκωσε οχήματα από το έδαφος, ξερίζωσε δένδρα κ.λπ.
Μετά το συμβάν, υπήρξαν διαφωνίες μεταξύ των ειδικών για το εάν ο συγκεκριμένος στρόβιλος ήταν πραγματικός σίφωνας. Μία ανάλυση δεδομένων από κοντινά ραντάρ Doppler περίπου μία ώρα πριν από τον σχηματισμό του στροβίλου έδειξε κυκλωνική (αριστερόστροφη) ατμοσφαιρική κυκλοφορία, η οποία εκτεινόταν σε ύψος έως 2400m πάνω από την επιφάνεια. Επιπλέον, υπολογιστικά μοντέλα έδειξαν ότι άνεμοι που έφταναν από τον Ειρηνικό Ωκεανό στην ξηρά περνώντας πάνω από τις παράκτιες οροσειρές μπορεί να είχαν επιταχυνθεί καθώς κινούνταν στην υπήνεμη πλευρά τους, προς τη φωτιά. Το ισχυρό ανοδικό ρεύμα της πυρκαγιάς Carr μπορεί να είχε περιορίσει οριζόντια και επεκτείνει κατακόρυφα τον οριζόντιο στρόβιλο που σχηματίστηκε, παρόμοια με τον τρόπο που μία αναπτυσσόμενη καταιγίδα μπορεί να δημιουργήσει έναν ισχυρό σίφωνα ξηράς.
Ο συγκεκριμένος πύρινος ανεμοστρόβιλος κοντά στο Redding ήταν ο ισχυρότερος που έχει καταγραφεί με τόση λεπτομέρεια. Ένας στρόβιλος που υπολογίστηκε ότι έφτασε σε ισχύ κατηγορίας EF2 συσχετίστηκε με μία καταστροφική πυρκαγιά κοντά στην Καμπέρα της Αυστραλίας τον Ιανουάριο του 2003. Παρόμοιο συμβάν αναφέρθηκε κοντά στο Burney της Καλιφόρνια στη διάρκεια της πυρκαγιάς Eiler τον Αύγουστο του 2016.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά δείτε το σύγγραμμα Η Μετεωρολογία Σήμερα, 13η Έκδοση, των Donald Ahrens και Robert Henson που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΤΖΙΟΛΑ εδώ.
