Στη νεοελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα κυριάρχησε και κυριαρχεί ο όρος μεταρρύθμιση, ως απόρροια των συσσωρευμένων και άλυτων προβλημάτων της εκπαίδευσης. Μάλιστα, τις τελευταίες δεκαετίες ο όρος χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά από διάφορους πολιτικούς ταγούς, ώστε να χαρακτηρίσουν τις όποιες αλλαγές επέφεραν στην εκπαίδευση. Κάθε προτεινόμενη μεταρρύθμιση προβάλλεται ως η λύση του προβλήματος που τόσα χρόνια δεν έχει επέλθει και τώρα είναι η «σίγουρη» επιλογή. Φυσικά, απαιτείται πολλή συζήτηση για το αν πραγματικά η μεταρρύθμιση εφαρμόζεται με την πραγματική έννοια του όρου, καθώς με αυτήν εννοείται μία θετική αλλαγή. Είναι όμως έτσι; Με άλλα λόγια, μία μεταρρύθμιση που συρρικνώνει δικαιώματα ή ανάγκες των παιδιών συνιστά πράγματι μεταρρύθμιση ή είναι κάτι άλλο; Αποτελεί μεταρρύθμιση μια απόφαση για αυστηροποίηση της εξεταστικής διαδικασίας; Υπάρχει πλήθος σχετικών παραδειγμάτων. Αυτές τις προβληματικές επιχειρούμε να αναπτύξουμε στο βιβλίο αυτό. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν στην Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης επιχειρήθηκε κάποια ουσιαστική μεταρρύθμιση που θα δημιουργούσε ένα σχολείο όπου οι μαθητές θα παρέμεναν με χαρά, χωρίς εξαναγκασμό. Ένα σχολείο που θα ήταν χώρος μάθησης και αγωγής. Ένα σχολείο που θα διαμόρφωνε τον αυριανό πολίτη της χώρας, τον δημοκρατικό και κριτικά σκεπτόμενο, όπως ακριβώς καθορίζεται στη σκοποθεσία του συστήματος με βάση την κείμενη νομοθεσία. Η δημιουργία ενός τέτοιου σχολείου αποτελεί διακύβευμα έως σήμερα.

Περιέχει: Πρόλογος – Εισαγωγή – Η εκπαίδευση την περίοδο της ελληνικής επανάστασης (1821-1828) – Η ελληνική εκπαίδευση στα χρόνια του Ι. Καποδίστρια (1828-1831) – Η ελληνική εκπαίδευση την περίοδο της βασιλείας των Βαυαρών (1833-1862) – Η ελληνική εκπαίδευση την περίοδο 1862-1895 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1895 (Νόμος ΒΤΜΘ΄) – Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του 1899 – Η ελληνική εκπαίδευση στην πρώτη δεκαετία του 20ού αι. – Το γλωσσικό ζήτημα στις αρχές του 20ού αι. – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της περιόδου 1913-1917 – Η κατάσταση στην εκπαίδευση τη δεκαετία του 1920 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1929 – Η ίδρυση και λειτουργία των Παιδαγωγικών Ακαδημιών (1933) – Η εκπαίδευση κατά τη δικτατορία Ι. Μεταξά (1936-1940) – Η εκπαίδευση την περίοδο 1940-1950 – Η ελληνική εκπαίδευση τη δεκαετία του 1950 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 – Η εκπαίδευση την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974) – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της περιόδου 1982-1985 – Η εκπαίδευση στις αρχές της δεκαετίας του 1990 – Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση «Αρσένη» (1996-1998) – Βιβλιογραφία – Ευρετήριο